Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

Η χαμένη κεφαλή του Νταμασένου Μοντέιρου - Αντόνιο Ταμπούκι





Η είδηση της εύρεσης του αποκεφαλισμένου και με σημάδια κακοποίησης σώματος του Κάρλους Ρόζα θα αποτελέσει τον απαραίτητο σπόρο έμπνευσης για τον Ταμπούκι. Είχε προγηθεί η τεράστια επιτυχία (που αποτυπώθηκε τόσο σε βραβεύσεις όσο και σε πωλήσεις) του Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα με το επακόλουθο βάρος για τον Ιταλό συγγραφέα.

Ο Φιρμίνου είναι ένας νεαρός δημοσιογράφος που δουλεύει για μία λαϊκή εφημερίδα με έμφαση στο κουτσομπολιό. Γυρίζοντας στη Λισαβόνα από τις καλοκαιρινές του διακοπές, μία μέρα πριν την επίσημη λήξη της άδειας του, επισκέπτεται τα γραφεία της εφημερίδας υποκινούμενος από μία απροσδιόριστη επαγγελματική ευσυνειδησία. Ο διευθυντής της εφημερίδας, αφού πρώτα τον επιπλήττει για τη μη επαγγελματική στάση του κατά τη διάρκεια των διακοπών, άμεσα του αναθέτει την επόμενη αποστολή, με θέμα το φονικό που συγκλονίζει την κοινή γνώμη. Κάπως έτσι, ο Φιρμίνου παίρνει το τρένο για το Οπόρτο. Πάνε χρόνια από την τελευταία φορά που βρέθηκε στον πορτογαλικό βορρά και οι αναμνήσεις του από εκείνες τις οικογενειακές διακοπές δεν είναι οι καλύτερες δυνατές. Παρά τις αρχικές του επιφυλάξεις, η πανσιόν που πρόκειται να μείνει είναι αρκετά συμπαθητική και η ιδιοκτήτρια, η ντόνα Ρόζα, δείχνει διάθεση να βοηθήσει το νεαρό χωρίς όμως να γίνεται φορτική.

Το ακέφαλο πτώμα βρέθηκε, σε ένα απομακρυσμένο προάστιο, από έναν τσιγγάνο, τον Μανόλου, που η γυναίκα του τον αποκαλεί Ελ Ρέι, δηλαδή βασιλιά. Η ντόνα Ρόζα θα μεσολαβήσει και κάπως έτσι ο Μανόλου θα δεχτεί να δώσει αποκλειστική συνέντευξη. Καθώς η ιστορία γίνεται ολοένα και πιο γνωστή ο Φιρμίνου θα αρχίσει να δέχεται ανώνυμα τηλεφωνήματα με λεπτομέρειες σχετικές με το έγκλημα. Η συνάντησή του με τον δικηγόρο, γνωστού στο Οπόρτο με το παρατσούκλι Λότον, είναι κομβικής σημασίας.

Για τον Ταμπούκι η υπόθεση της διαλεύκανσης της υπόθεσης αποτελεί απλώς την αφορμή. Τεχνικά πρόκειται για αστυνομικό/δικαστικό μυθιστόρημα αλλά πρακτικά είναι πολλά περισσότερα από αυτό.

Ο συγγραφέας "ξεπληρώνει" το χρέος της έμπνευσης τοποθετώντας στο επίκεντρο του μυθιστορήματος το σημαντικό ρόλο των μέσων. Η επιμονή του δημοσιογράφου (που υπακούει στις εντολές της διεύθυνσης με σκοπό την αύξηση των φύλλων) από τη μία δεν επιτρέπει την αρχειοθέτηση της ιστορίας ενώ από την άλλη η δημοσιότητα λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τους μάρτυρες.

Η διαφθορά των αρχών, η δυσχερής κοινωνική θέση των τσιγγάνων, η οικονομική πραγματικότητα, η δύναμη του τύπου και η έννοια του δικαίου είναι ορισμένα από τα θέματα που θίγει, παράλληλα με την εξέλιξη της πλοκής, ο Ταμπούκι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση ανάμεσα στη Λισαβόνα και στο Οπόρτο, δείγμα της αγάπης του Ιταλού για τη χώρα του Πεσσόα στην οποία πέρασε ένα μέρος της ζωής του.

Εκείνο όμως που πραγματικά κάνει αυτό το μυθιστόρημα ξεχωριστό είναι οι χαρακτήρες με σημείο αναφοράς τον δικηγόρο, που φέρει κάτι από τον Αναρχικό τραπεζίτη, και ο τρόπος με τον οποίο δίνεται δημιουργεί κινηματογραφικές απεικονίσεις στον αναγνώστη. Σύνθεση αντιθέσεων. Ο ευκατάστατος γόνος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην υπεράσπιση των αδυνάτων θέτει το θεωρητικό υπόβαθρο του μυθιστορήματος.

Το λευκό σπίτι στο Κασκάις της Λισαβόνας αποτελεί λεπτό νήμα που συνδέει το παρόν μυθιστόρημα με το Ρέκβιεμ.


Μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης.
Εκδόσεις Ψυχογιός.  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου