Κρίσιμη καμπή - Nancy Huston

Με τον καιρό έχω καταφέρει να μαζέψω από βιβλιοπωλεία και παζάρια το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων της Νάνσυ Χιούστον που κυκλοφορούν στα ελληνικά· μου λείπουν βέβαια ακόμα ένα ή δύο -δεν είμαι σίγουρος- αλλά δεν χάνω την πίστη μου, όσο συνεχίζω να κάνω βόλτες σε παλαιοβιβλιοπωλεία ανά την επικράτεια. Όλο έλεγα να διαβάσω ακόμα κάποιο βιβλίο της και όλο κάποιο άλλο βιβλίο κάποιου άλλου συγγραφέα εμφανιζόταν μπροστά μου, και με ξεμυάλιζε με όσα υποσχόταν· τώρα -δηλαδή τότε, όταν άνοιξα την πρώτη σελίδα- ήταν η στιγμή.

Το κορμί αυτό βγήκε από μέσα της.
"Κορίτσι", λένε τα άτομα που τα χέρια τους χειρίζονται τώρα επιδέξια, εκεί κάτω, τα μικροσκοπικά όλο γωνίες μέλη και τις γυαλιστερές γλοιώδεις μάζες των γλουτών και του τριχωτού κεφαλιού, έπειτα βουτάνε στο βάθος της χαίνουσας αβύσσου που είναι το κορμί της Λιν για να βγάλουν από μέσα το παλλόμενο μαυροκόκκινο κομμάτι ζωντανής σάρκας που δεν ανήκει σε κανέναν, ούτε σε εκείνη ούτε στο παιδί, κι έπειτα αρχίζουν να τη ράβουν ξανά. 

Η Λιν, επαγγελματίας χορεύτρια, παντρεμένη με δύο παιδιά πια, νιώθει πως δεν μπορεί να αφιερωθεί στο πάθος της, πρέπει να διαλέξει.

Αυτή είναι η υπόθεση, η κρίσιμη καμπή στη ζωή μιας γυναίκας, και περισσότερα δεν είναι απαραίτητο να ειπωθούν. Μία συγγραφέας, όπως η Χιούστον, δεν έχει ανάγκη από σύνθετες υποθέσεις και ευφάνταστα ευρήματα, η ζωή γύρω της της είναι αρκετή. Μία γυναίκα που πρέπει να διαλέξει, μία γυναίκα σύγχρονη, με ένα πάθος παρόν, που δεν μπορεί και δεν θέλει να σκέφτεται συμβατικά. Η Χιούστον δεν επιθυμεί να πάρει θέση, ούτε δίνει φωνή στο περιβάλλον της οικογένειας έτσι ώστε να δώσει τη δυνατότητα στον αναγνώστη -που το αναζητά- να ταυτιστεί, ούτε επιχειρεί να δικαιολογήσει την απόλυτα προσωπική -με τις συνέπειές της- απόφαση της Λιν. Ένα θέμα ταμπού, ακόμα και για εκείνους που δεν το παραδέχονται.

Εκείνο που με εντυπωσιάζει, ανάμεσα σε άλλα, στη γραφή τής Χιούστον είναι το πώς καταφέρνει να συνδυάζει την εγκεφαλική με τη συναισθηματική γραφή, τον στακάτο με τον ποιητικό λόγο, σε ένα αποτέλεσμα απολαυστικό και ιδιαίτερο, τέτοιο που μπορεί να λειτουργήσει τόσο ανεξάρτητα όσο και υποστηρικτικά στην ιστορία που διηγείται. Αφήνει συνειδητά μία απόσταση ανάμεσα σε εκείνη και τους ήρωές της, δεν θέλει να τους χαϊδέψει, ούτε να τους επικρίνει, θέλει να τους παρακολουθήσει σε ένα περιβάλλον ήσυχο, χωρίς αχρείαστες φωνές και υστερίες, σίγουρα κάτι άγνωστο για το δικό μας μεσογειακό ταμπεραμέντο, ήσυχο αλλά όχι χωρίς συναισθήματα όπως ο θυμός, η απογοήτευση και η αγάπη.

Η Χιούστον μοιάζει να γνωρίζει καλά την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, της συνύπαρξης, των αποφάσεων που κάποτε έμοιαζαν σωστές και τελικά αποδείχτηκαν αποφάσεις άλλων, των αποφάσεων που επισύρουν τιμωρίες. Δεν υπάρχουν συνταγές, πόσο μάλλον συμβουλές, ενώ το πλήκτρο της επανεκκίνησης της ζωής δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως η Χιούστον ανοίγει μία χαραμάδα στον αναγνώστη, για να παρατηρήσει τις ζωές της τετραμελούς οικογένειας, να αναμετρηθεί με τη ροπή για συμβουλές, στον ρόλο κάποιου που λέει τραγούδια έξω από τον χορό, να τον φέρει στη δύσκολη θέση, στην πλέον δύσκολη θέση της ανεκτικότητας προς τον τρίτο.

Ένα ακόμα υπέροχο μυθιστόρημα, δείγμα καλής γυναικείας λογοτεχνίας, από τη γεννημένη στον Καναδά Νάνσυ Χιούστον.

Μετάφραση Ρένα Χατχούτ
Εκδόσεις Καστανιώτη